Vanaf dag één liep ik met spanning in mijn lijf rond

Ruim vijfendertig jaar geleden heb ik een tweejarige, parttime bijbelschool gevolgd. Daar werden allerlei interessante onderwerpen onderwezen, zoals geloofsleer, bijbelse aardrijkskunde en archeologie, het werk van de heilige Geest, het koninkrijk van God en de plaats van de gemeente. Er was ook een vak met de naam homiletiek (Grieks voor ‘predikkunst’) waarin je geleerd werd om een preek te maken en te houden. Dat vond ik best een interessant en leuk vak. Tot de dag kwam dat ik werd aangewezen om een korte preek voor te bereiden. Ik had twee weken de tijd om een preek van vijftien minuten voor te bereiden en die moest ik dan geven aan zo’n vijftig studenten.

Vanaf dag één liep ik met spanning in mijn lijf rond. Ik had een onbestemd, onprettig gevoel in mijn buik, ik kon nog maar aan één ding denken en ik sliep slecht. Elke dag probeerde ik te werken aan mijn preek, maar ik had grote moeite om me te concentreren.

Op de dag dat ik mijn preek moest houden had ik last van mijn darmen, ik geen trek in eten, ik had spanning in mijn keel en mijn hartslag was sneller. Ik voelde me ziek en heb dan ook afgebeld.

Niet de eerste keer – ik voelde mij altijd vreselijk

Dat was niet de eerste keer dat mij dat overkwam. Spreekbeurten op school waren voor mij ook altijd een ramp. Ik heb me natuurlijk niet altijd ziek kunnen melden. Maar ik voelde me altijd vreselijk. Ik durfde niemand aan te kijken, ik had zweethanden en zweetvoeten, een vreselijk droge mond, het leek wel of ik niet helder na kon denken en mijn geheugen werkte ook minder goed.

Dat soort verschijnselen heb ik nog heel lang gehad, als ik in het openbaar moest spreken. Ik had last van faalangst en die faalangst kwam voort uit mijn minderwaardigheidscomplex. Een minderwaardigheidscomplex betekent letterlijk dat je jezelf minder waard vindt dan anderen. Dat leidt tot een negatief zelfbeeld en dat herken je aan de volgende kenmerken:
je bent jezelf altijd aan het bekritiseren, je voelt je niet trots op jezelf, je voelt je voortdurend te kort schieten, je overwaardeert de dingen die je slecht doet, je onderwaardeert de dingen die je goed doet, je voelt je ongemakkelijk als anderen je complimenten geven, je denkt dat anderen beter zijn dan jezelf, je kijkt daarom op tegen anderen mensen, je bent altijd op zoek naar waardering van anderen, je durft geen risico’s te nemen en lijdt aan faalangst, je hebt weinig zelfrespect, je bewaakt je persoonlijke grenzen nauwelijks, je hebt geregeld last van sombere gevoelens.

Slecht zelfbeeld begint al in de kinderjaren

Hoe ontstaat nu een slecht zelfbeeld?
Ons karakter wordt voor een belangrijk deel in de eerste jaren van ons leven gevormd. Het is de tijd waarin onze basisovertuigingen vorm krijgen: hoe we over onszelf denken. In die periode ontstaat dus een positief of negatief zelfbeeld. Volwassenen zijn in staat om de boodschappen die ze binnen krijgen te filteren via hun bewuste brein. Ze kunnen inschatten of iets waar is of niet.

Kinderen leven daarentegen in het ‘nu’ en gebruiken tot de leeftijd van 6 jaar voornamelijk hun onderbewuste. Iedere boodschap die bij hen binnenkomt gaat dan ook rechtstreeks naar dit onderbewuste gedeelte van hun brein en blijft daar aanwezig. Jonge kinderen gaan er in principe van uit dat wat hun ouders zeggen waar is. Een kind leert te geloven dat hij bijzonder, waardevol en goed is; of dat hij een waardeloos mormel is, afhankelijk van welke boodschap hij van zijn ouders ontvangt. Wanneer een kind steeds weer te horen krijgt wat er mis met hem is, zal hij hierin gaan geloven en brokkelt haar gevoel van eigenwaarde af.
Kinderen hebben de waardering van hun ouders nodig om een gezond zelfbeeld te krijgen. Het ontbreken van bevestiging van de ouders zorgt ervoor dat kinderen sneller een minderwaardigheidscomplex kunnen ontwikkelen.

Een kind dat opgroeit met een gezond gevoel van eigenwaarde en zelfrespect heeft betere kansen op een goed leven dan een kind, dat vervuld is van minderwaardigheidsgevoelens. Als je zelfrespect bezit, dan heb je een positief, maar ook realistisch inzicht in jezelf.  Je hebt zelfvertrouwen zodat je vooruit kunt komen in het leven en ook mislukkingen het hoofd kunt bieden. Je weet dat er van je gehouden wordt en dat je wat waard bent.

Als je je niet geliefd en aanvaard voelt

Misschien voel je je niet geliefd en aanvaard. Misschien vind je jezelf niet waardevol, omdat je gelooft wat anderen van je zeggen. Misschien bestempel je jezelf als een mislukkeling. Als je je niet geborgen weet in de liefde en aanvaarding van God, dan word je vatbaar voor al die gevoelens van afwijzing en zul je blijven knokken met gevoelens van minderwaardigheid.

Hoe je een gezond zelfbeeld ontwikkelt

Maar gelukkig is er een manier om een gezond zelfbeeld te ontwikkelen. En dat is door meer waarde te hechten aan de onveranderlijke liefde en waardering van God, dan aan de voorwaardelijke liefde en waardering van mensen. In feite is dat de enige manier. Je mag jezelf accepteren, omdat God je accepteert. God geeft jou de eretitel ‘mijn geliefde zoon’, ‘mijn geliefde dochter’.
Geloof je dit, geloof je wat God zegt over jou? Geloof je dat Hij blij met je is, dat Hij van jou geniet? Echt waar: Hij is enthousiast over jou en kijkt naar jou met een blik van goedkeuring, met ogen vol van liefde en vreugde. Hij is trots op je, verrukt over je, Hij glimlacht naar je. Je bent innig geliefd en van onschatbare waarde! Onderstaand verhaal zal je misschien nog verder hierin helpen:

Jouw waarde bepaald door de ‘meester’

“Op een grote veiling, ergens in Amerika, lag al lange tijd een heel oude viool. Hij lag daar maar te liggen, onder een dikke laag stof, omdat niemand belangstelling had voor deze oude viool. En steeds maar weer opnieuw, als de veilingmeester de viool probeerde te verkopen, bleek niemand erin te zijn geïnteresseerd. Want ja, wie wil er nu zo’n oud stoffig instrument kopen?

Op een dag gebeurde er echter iets. Een heel bekende en beroemde violist bezocht de veiling. Toen hij eerst eens wat had rondgekeken, zag hij plotseling die oude viool liggen. Hij pakte de viool, veegde het stof eraf, stemde de snaren … en begon toen een prachtig mooi lied te spelen. Terwijl de man op de viool speelde, werd het doodstil in veilinghal. Iedereen stond als aan de grond genageld te luisteren, naar de fantastisch mooie muziek die deze beroemde ’meester’ uit die oude viool wist te toveren! Sommigen waren tot tranen toe geroerd.

Na een aantal liederen te hebben gespeeld, legde ’de meester’ de viool weer voorzichtig op zijn plaats en vertrok. Maar weet u, na deze gebeurtenis was alles anders in die veilinghal. Veel mensen waren nu opeens heel geïnteresseerd in de viool. En het gevolg was, dat die oude stoffige viool waar eerst niemand in was geïnteresseerd, plotseling voor heel veel geld werd verkocht! In de handen van de beroemde meester had de waardeloze viool opeens heel veel waarde gekregen.”

Als teleurstelling en mislukking je leven bedrukken

Misschien ben je net als deze viool ook wel bedekt met het stof mislukkingen en teleurstellingen. Dan wil God dat stof van je afblazen. Misschien beoordelen anderen je wel als waardeloos, maar in zijn handen ben je bijzonder waardevol geworden! Je bent een parel in zijn hand. Je mag leven als een geliefd kind, als een troetelkind in Vaders armen. Aanvaard dit en laat dit het allerbelangrijkste in je leven worden. Hij heeft jou verwekt, jou vanaf het prilste begin gevormd en jou het levenslicht doen zien. Je bent zijn schepping. De meest kunstzinnige creatie die er maar te bedenken valt! En de diepste reden van jouw bestaan ligt in het feit dat God van je houdt!

Hij deed dit voor jóu

Het bewijs van zijn liefde voor jou heeft Jezus laten zien toen Hij aan het kruis stierf.

Onbegrijpelijke, onnavolgbare, onpeilbare, zelfopofferende liefde dreef God tot het uiterste om ons met zichzelf te verzoenen en om ons weer aan zijn hart te kunnen drukken.
Zware, vierkante smeedijzeren spijkers werden door zijn polsen en zijn wreef geslagen. Vervolgens werd het kruis rechtop gezet. Doordat Jezus geen kracht meer had, liet Hij zich langzaam doorzakken, waardoor zijn gewicht op de spijkers drukte. Dit moet een vreselijke, folterende pijn geweest zijn. Toen zijn armen uitgeput raakten, sloegen krampen in grote golven door zijn spieren en zetten zich vast in een hevige, meedogenloze, bonzende pijn. Bij deze krampen kwam nog het onvermogen om zichzelf op te drukken. Hangend aan de armen werden de grote spieren van de borstkas verlamd en de kleine spieren tussen de ribben werkten niet meer. Lucht kon zodoende wel ingezogen worden, maar niet uitgeademd worden. Jezus vocht om zichzelf omhoog te brengen, teneinde een beetje adem te krijgen. De Here Jezus leed uren grenzeloze pijn.

Je bent geliefd

En dat doorstond Hij allemaal vanwege zijn liefde voor jou! Hij vindt jou zó waardevol dat Hij voor jou is gestorven. Zijn bereidheid om zijn leven te geven voor het onze, levert het onweerlegbare bewijs van zijn liefde voor jou. Hij houdt van jou, ook als jij moeite hebt om van jezelf te houden. En die liefde kun jij niet beïnvloeden. De liefde van God is geen reactie op iets wat wij doen of niet doen. Hij houdt niet van jou vanwege jouw goedheid of jouw vriendelijkheid, of jouw geloof. Nee, hij houdt van jou vanwege zijn goedheid en zijn vriendelijkheid. Hij houdt van je, ook als je je niet geliefd voelt. Hij houdt van je, zelfs als niemand anders van je houdt. Wat er ook gebeurt, hij houdt van jou! Wat je ook gedaan hebt, hij houdt van jou!

***
Stella: Jan, heel hartelijk dank voor het delen van jouw kwetsbaarheden en jouw visie op het leven met God en wat dat voor jou heeft betekend voor het ontwikkelen van een gezond zelfbeeld. Ik vond het een indrukwekkend en zeer leerzaam verhaal. Dank je wel. 

–> Ik heb nog een fijne boekaanbeveling voor je, hieronder, eentje waar ik zelf veel enorm veel aan heb gehad om mijn zelfbeeld te verbeteren. 

Mocht je trouwens meer over dit onderwerp willen weten, reageer even onder dit bericht (scroll naar beneden) of stuur een mailtje naar info@stellazoektrust.nl. 

Liefs,

Stella