Blijdschap
31 januari 2022
Geen reacties
Menu
INTERVIEW MET NEUROWETENSCHAPPER DR. MARCIA GODDARD
Onzekerheid is slecht voor je brein
JE ZEKER VOELEN IN ONZEKERE TIJDEN – ANTWOORDEN OP VRAGEN WAAR JIJ NU MEE ZIT
interview met neurowetenschapper dr. marcia goddard
Onzekerheid is slecht voor je brein
JE ZEKER VOELEN IN ONZEKERE TIJDEN – ANTWOORDEN OP VRAGEN WAAR JIJ NU MEE ZIT
Interview met neurowetenschapper Dr. Marcia Goddard
Onzekerheid is slecht voor je brein
Je zeker voelen in onzekere tijden – antwoorden op vragen waar jij nu mee zit
Van onzekerheid naar acceptatie
De COVID-19 periode stelt ons voor vele vragen. Heb ik volgende maand nog wel werk? Wat als ik straks m’n hypotheek niet meer kan betalen? Wat als er weer een uitbraak komt? Wat als ik ziek word? Wat als…. Niets is zo onzeker als de tijd waar we ons nu in bevinden. Alles is anders. Maar wist je dat al die onzekerheid slecht is voor ons brein? Roofbouw plegen op onze hersenen willen we natuurlijk niet, dus ik (Stella) a.k.a ‘ex-en-soms-nog-een-beetje-onzekerheids-queen’, ging op zoek naar iemand met wetenschappelijke antwoorden op de vraag:
“Hoe voel je je zeker in onzekere tijden?”
En die antwoorden vond ik bij niemand minder dan neurowetenschapper Dr. Marcia Goddard, ook wel bekend van de boeken ‘Anders denken’, ‘Brein in aanbouw’ en van de TED Talk ‘Onderwijs in de 21e eeuw’.
DR. MARCIA GODDARD | Neurowetenschapper
Opleiding: Msc Psychologie – Leiden University (Cum Laude)
Werk: Auteur, keynote spreker en neurowetenschapper bij &Ranj
Publicaties: Anders denken, Brein in Aanbouw, Ted Talk: Onderwijs in de 21e eeuw.
Stella: Marcia, dank je wel dat je dit interview geeft voor stellazoektrust.nl. Jij gaf tijdens ons voorgesprek aan dat onzekerheid slecht is voor je brein. Nu willen wij natuurlijk weten waarom dat zo is, en wat je eraan kan doen in deze onzekere tijden. Want een verwaarloosd brein, daar zitten we natuurlijk niet op te wachten… Kun je ons hier eens wat meer over vertellen?
Marcia: ‘Ja zeker!’
S: Eerst even over onzekerheid. Wat is het en wat doet het met ons?
M: ‘Vanuit gedragsperspectief is onzekerheid dat je niet kunt voorspellen wat er gaat gebeuren. Je weet dus niet wat de gevolgen zullen zijn van jouw keuzes of handelingen, en daardoor weet je niet wat je wel of niet moet doen.’
Brein gaat uit van worst case scenario
M: ‘Mentaal zorgt onzekerheid ervoor dat je brein probeert de onzekerheid weg te nemen. Het wil de ‘gaten invullen’. Het brein probeert alsnog te voorspellen wat er zal gaan gebeuren. En gaat hierbij uit van een worst case scenario. (S: Het gevolg is dat je je dan zorgen kan gaan maken). Wat je brein wil is namelijk maar één ding: dat jij veilig bent. Het wil precíes weten wat er gaat gebeuren, want als je dat weet, dan ben je nooit in gevaar.’
S: Maar, hoe gaat dat precies in z’n werk?
M: ‘Je moet je brein zien als een soort supercomputer. Het is een algoritme dat continu bezig is met voorspellingen te doen. Het is ook continu bezig het algoritme aan te passen, en blijft dat doen. Ook in tijden van onzekerheid, alleen het probleem is dan dat er geen bevredigend antwoord gaat komen. En als er geen bevredigend antwoord komt dan heeft dat een fysiologisch gevolg, namelijk een stressreactie. Die stressreactie zorgt er vervolgens voor dat we ons gespannen gaan voelen.’
S: Je zegt dat onzekerheid slecht is voor je brein, hoe komt dat?
M: ‘Onzekerheid is niet an sich slecht voor je brein, maar wel de stressreactie die daarop volgt. Hersencellen sterven namelijk sneller af als je vaker een stressreactie hebt. (Dit gaat dan wel over stress in een periode van jaren.) Als je bijvoorbeeld jarenlang hoge druk ervaart, dan is het gevolg dat je geheugen eronder gaat leiden, en het beïnvloedt je leervermogen; je bent minder in staat om te onthouden.’
S: Oké, het gaat dus om de stressreactie die op de onzekerheid volgt, dát is dus slecht voor je brein…. en hoe zit dat met zorgen maken?
Zorgen over economie – accepteren i.p.v. vechten
S: Ik maak me op het moment best wel zorgen over de economie, vooral wat het de komende jaren gaat doen. De vraag ‘heb ik over een jaar nog wel werk?’ speelt geregeld door m’n hoofd. Wat kan ik doen om me minder zorgen te maken over zoiets ongrijpbaars als de economie?
M: ‘Je kunt niet per sé iets doen tegen die zorgen. Mijn uitgangspunt is dat het helpt om zorgen te accepteren.
Veel last van zorgen? Deze therapie werkt
M: ‘Als je veel last hebt van zorgen, dan kan ik je de Acceptance and Commitment Therapy (ACT) aanraden. Dat helpt je te leven met die negatieve gedachten, in plaats van ertegen te vechten. Het gaat om het accepteren van de aanwezigheid van die gedachten, zonder dat je ernaar handelt (…) en het helpt je persoonlijke veerkracht te vergroten. Veel mensen zijn verweven met hun gedachten, en daar neem je in deze therapie afstand van.’
S: Ok, dus ik moet mijn zorgen over de economie dus accepteren, in plaats van ertegen te vechten. Maar hoe doe je dat dan?
M: ‘ACT is in het kort: Je leert ruimte te maken voor vervelende gedachten en ervaringen, dat is de Acceptatie. Vervolgens neem je er afstand van, dit wordt ook wel Defusie genoemd. Vervolgens ga je je aandacht aan het hier en nu besteden en bepaal je, middels je Waarden, wat je echt belangrijk vindt, zodat je je dáárop kunt gaan focussen, in plaats van op de dingen waarover je geen controle hebt.’
S: Duidelijk wat mij betreft. Het lijkt mij super interessant om zelf eens met ACT aan de slag te gaan, want het schijnen heel praktische oefeningen te zijn, wist Marcia mij te vertellen. Dus heb ik een boek gevonden wat hier perfect bij aansluit: het staat vol met oefeningen en tips hoe we toch van die zorgen afkomen (of, ik bedoel eigenlijk, hoe we die zorgen kunnen gaan ‘accepteren’).
–> Interview gaat verder onder de boekbeschrijving
Vrijer door het leven – Acceptance & Commitment Therapy Zelfhulpboek
S: Dit fijne boek helpt jou bij het accepteren van je onzekerheden, van dingen die jij niet kunt veranderen. Het staat vol met uitleg en oefeningen hoe je vrijer door het leven kunt gaan, door te stoppen met vechten, en te beginnen met accepteren.
Veranderingen niet kunnen bijbenen – 2 tips van neurowetenschapper Dr. Marcia Goddard om je zekerder te voelen bij verandering
S: Marcia, in je TED Talk over ‘onderwijs in de 21e eeuw’ geef je aan dat, de afgelopen decennia, veranderingen elkaar nog nooit zo snel hebben opgevolgd. Nu merken we dat in extreme mate met deze Corona crisis. Ikzelf heb nogal moeite met verandering, en daarin ben ik niet de enige. Het maakt me vaak onzeker. Hoe zorg je ervoor dat je continu goed kan omgaan met snelle veranderingen, en je je dus zeker kan blijven voelen?
M: ‘Dat zit hem heel erg in gedrag. Je gedrag beïnvloedt je gedachten (andersom ook, maar je gedrag je gedachten laten beïnvloeden is een bewust proces). Als je je gaat gedragen op een manier die tegen je gedachten ingaat….mét je zorgen onder je arm (bijvoorbeeld dat je wel gaat doen waar je bang voor bent), dan leer je dat je dat je erna ook nog oké bent’ (S: ook al vertelde jouw lijf of hoofd jou vooraf iets anders).
1. Laat je gedrag je gedachten beïnvloeden (gewoon doen!)
M: ‘Mijn advies is: Doe eens iets waarvan je lijf en hoofd zeggen ‘niet doen’! (niet zonder te kijken een drukke weg oversteken natuurlijk, maar iets verantwoords). Dan kom je erachter dat je het wél kan, en zal dit op den duur je gedachten beïnvloeden. Gewoon doen!’
S: Ok, dus “gewoon” iets spannends doen, ook al willen je lijf en hoofd niet mee. Nou heb ik hier toevallig eerder een blog over geschreven, voor als je dat ene zetje nodig hebt om vooruit te komen bij iets wat je spannend vindt. Lezen? Gewoon doen 🙂
S: Wat kan ik nog meer doen om beter om te gaan met die snelle veranderingen?
2. Ontwikkel een Growth mindset
M: ‘Wat ook kan helpen om beter te leren omgaan met veranderingen is het ontwikkelen van de ‘Ondernemers-mindset’ of ‘Growth mindset’. Je ontwikkelt hiermee vaardigheden als creativiteit, flexibiliteit en empathisch vermogen die key zijn voor het omgaan met veranderingen.’
S: Heel goed om te weten. Dank je wel. Ik ga ermee aan de slag.
[Meer over je mindset? Wetenschapper Carol Dweck deed veel onderzoek naar onze mindset, en publiceerde onder andere deze bestseller.]
| “Ik ben helemaal niet zeker, maar het zit me niet dwars”
S: Goed, tijd voor een wat persoonlijkere vraag. Als niets meer zeker is, waar het nu op lijkt; neem ik mijn toevlucht tot God. Hoe blijf jij zeker in onzekere tijden als deze?
M: ‘Nou ik ben helemaal niet zeker. Ik heb geen flauw idee wat er gaat gebeuren!’ (zegt ze lachend) ‘In m’n leven niet. In de wereld niet. Maar het zit me niet dwars. Ik laat me er niet door leiden. Ik ben wel bang dat ik ernstig ziek word (dit is mijn grootste angst; ik heb diabetes), maar ik kan de aanwezigheid van die gedachten accepteren. Er zit dus een verschil in wat ik dénk en wat ik dóe. Ik vertoon vaak gedrag wat tegen mijn angsten ingaat, en daardoor zitten mijn angsten me niet meer dwars.’
Angst is heel normaal
M: ‘Wist je trouwens dat angst is heel normaal is? Maar we doen tegenwoordig alsof we niet meer bang mogen zijn. Maar zo zit het leven niet in elkaar. Ook ik heb ook momenten dat ik me slecht voel. Maar ik kies ervoor om er niet tegen te vechten. Ik pas dus zelf de Acceptance & Commitment Therapy toe.’
100% zeker door het leven, kan dat?
S: Kun je volgens jou 100% zeker door het leven gaan? Is er zoiets als een ‘zekerheids-elixer’?
M: ‘Het zou mooi zijn als dat zo was! De enige manier is om je onzekerheid te accepteren. Je leeft dan met de onzekerheid naast je. Het is er. Maar je gedraagt je er niet naar. Het leven is eenmaal onzeker. Maar je kunt ervoor kiezen je zeker door de omstandigheden heen te bewegen.’
Marcia’s gouden tip voor meer zekerheid in onzekere tijden
S: Wat is jouw gouden tip voor meer zekerheid in onzekere tijden?
M: ‘Acceptatie! Het is een fabel om te denken dat je enige bent die rondloopt met die onzekerheid. Iedereen heeft het.’
***
3 Lezersvragen – op de been blijven in onzekere tijden
S: Ik heb ook nog drie lezersvragen voor Marcia. Hoe blijven we op de been in het nieuwe NU?
Snel nieuwe routine nodig? Experimenteer met structuur!
1. Charlotte vraagt: Nu de structuur wegvalt, hoe creëer je snel een nieuwe routine? En als er weer wat verandert (er verandert nogal eens wat), hoe pas je dan jezelf snel aan?
M: ‘Als je onzeker bent raad ik je aan: zoek structuur. Wees rigide in deze zoektocht, maar flexibel in hoe je daar komt. Bijvoorbeeld: je kind wil niet naar school. Aan het begin heb je nog geen structuur, en dan vind je iets dat werkt. Dan helpt het om dit op te schrijven.
En als iets niets werkt, pas het dan aan. De structuur / een agenda geeft houvast voor een veilig gevoel. Verandert er weer iets? Beschouw de impact van wat er verandert, en pas je structuur daarop aan. Experimenteer. Vind je dit lastig? Schrijf op wat wel en niet voor jou werkt.’
Voor de thuiswerkers – hoe je gemotiveerd blijft
2. Jurgen vraagt: Als je juist minder stress hebt nu; hoe zorg je ervoor dat je tóch gemotiveerd blijft om je werk te doen? Ik werk thuis.
M: ‘Hier is niet echt een hele goede oplossing voor. Het gaat om de intrinsieke motivatie, maar die begint te zakken. Dan is het moeilijk om motivatie te vinden. Ik zou beginnen met het aanbrengen van structuur door het stellen van doelen. Breek de dag dan op in kleine stukjes.
Je eerste doel is dan: opstaan. Je 2e doel: je bed opmaken. En dan: aankleden (douchen, tanden poetsen). Omdat je snel een doel behaalt, bouw je als het ware kleine beloningen in om jezelf aan de gang te houden. Dat kan ook in je werk…’
Techniek om jou te motiveren
M: ‘Je stelt dan voor jezelf: ‘In de komende 25 minuten ga ik dít doen en neem dan 5 minuten pauze, waarin je jezelf beloont. Dit heet ook wel de Pomodoro techniek. Het is als een tomaat die je in stukjes hakt. En 1 Pomodoro-stukje staat gelijk aan 25 minuten werken aan je doel (zet hiervoor de timer) en neem 5 minuten pauze. Dan ga je op naar het volgende stukje. Dan blijf je bewust aan slag én bouw je voldoende ruimte voor rust in.
Varieer tussen vervelende en leuke taken, maar de voornaamste tip: begin de dag met de taak waar je het minst zin in hebt. Als je die van je to-do lijstje kunt afvinken, dan geeft dat een enorme dopamine-boost die je motivatie weer versterkt.’
Overweldigd door deze tijd? Deze oefening geeft RUST, direct
3. Simone vraagt: Hoe leef je in het moment, als het moment, zoals nu, onduidelijk is?
M: ‘Hier helpt Mindfulness je bij. Veel mensen denken bij Mindfulness meteen aan 3 uur mediteren, maar dat is het niet. Voel je je overweldigd? Weet je het even niet meer? Dan kan deze oefening je daarbij helpen:
- Stop met wat je aan het doen bent, kijk uit raam. Ga voor het raam staan, doe je ogen dicht (20 seconden), doe ze weer open en omschrijf 20 seconden lang (in je hoofd) álles op wat je ziet. Doe dit zonder waardeoordeel (gebruik een timer).
- Doe weer je ogen dicht. Haal een paar keer diep adem. Omschrijf nu 20 seconden lang wat je hoort. Niet of iets hard of zacht is. Maar: ik hoor de motor van buurman, ik hoor het water door leiding lopen. Doe je ogen weer dicht en focus je op je ademhaling.
- Vervolgens omschrijf je wat je voelt. Bijvoorbeeld: ‘Ik voel m’n haar op m’n schouder, ik voel een knoop in m’n maag’. Doe dit weer binnen 20 seconden.
Het effect van deze oefening is echt wonderbaarlijk: je merkt direct dat je een versnelling terugschakelt. Dat komt doordat je bewust je aandacht verlegt naar het hier en nu. Je hersenen gaan zich hierdoor richten op wat er om je heen gebeurt, in plaats van alles wat er in het verleden gebeurd is of wat er in de toekomst eventueel kan gaan gebeuren (wat de grootste bron van angst en zorgen is). Ik doe deze oefening regelmatig met hele grote groepen. Ik merk dat iedereen erna meteen rustiger is.‘
S: Wow, ok wat een informatie en mooie tips, Marcia, dank je wel! Mag ik jou namens mijzelf, en alle lezers van StellazoektRust.nl, heel hartelijk danken voor het delen van jouw wijsheid?
M: ‘Graag gedaan!’
***
S: Heb je dit artikel gelezen, en je hebt zoiets van: Hier wil ik meer van weten? Stuur even een berichtje naar info@stellazoektrust.nl en wie weet kunnen we jou helpen! Wist je trouwens dat Marcia te boeken is als spreker? Ook voor e-courses. Check hiervoor Speakers Academy. En meer over haar werk, waaronder haar boeken, vind je hieronder –>>>
De namen van de lezers zijn wegens privacyredenen gefingeerd.
Dank jullie voor het lezen, en tot gauw!
Liefs,
Stella
De valkuilen en verborgen talenten van autisme
In Anders Denken legt Goddard de manier van denken en de valkuilen van mensen met autisme uit, maar richt ze zich ook op de verborgen talenten van het autistische brein.
“Dit boek geeft een inkijk in de binnenwereld van autisme en helpt daarmee deze aandoening begrijpelijk en bespreekbaar te maken.” Prof. Iris Sommer, auteur van Haperende hersenen
Brein in aanbouw
Over hoe ons brein zich ontwikkelt van foetus tot volwassene. Met verklaringen voor de sugar rush, zwangerschapsdementie, autisme en het couvadesyndroom. Brein in aanbouw is een boek boordevol interessante weetjes, grappige onderzoeken en vragen waar je écht het antwoord op wilt weten!
Rust
21 december 2021
2 reacties
Dit vind je misschien ook leuk:
Zelfvertrouwen
3 mei 2021
Geen reacties
Zelfvertrouwen
30 september 2020
Geen reacties
Deel dit artikel:
Inspireer mij:
Ontvang maximaal één keer per week een mailtje met Inspiratie voor meer Rust, Zelfvertrouwen en Blijdschap.
Verder lezen:
Blijdschap
18 mei 2020
2 reacties
Rust
7 augustus 2020
Geen reacties
Stella heeft meer dan de helft van haar leven gespendeerd aan het zoeken naar RUST en doet dit nog iedere dag. Wat zij onderweg heeft geleerd, met vallen en opstaan, deelt ze met jou in haar openhartige blogs.
Jou een leuke en nuttige leeservaring geven: met die intentie schrijf ik mijn blogs. Maar voor niets gaat de zon op; het onderhouden van deze website kost geld. In mijn blogs maak ik daarom regelmatig gebruik van affliate links, voor de promotie van artikelen of belevenissen. Als je via zo’n link iets koopt, krijg ik een kleine vergoeding en het kost jou niets. Zo kan ik jou wekelijks voorzien van nieuwe Inspiratie op het gebied van Rust, Zelfvertrouwen of Blijdschap.
Jou een leuke en nuttige leeservaring geven: met die intentie schrijf ik mijn blogs. Maar voor niets gaat de zon op; het onderhouden van deze website kost geld. In mijn blogs maak ik daarom regelmatig gebruik van affiliate links, voor de promotie van artikelen of belevenissen. Als je via zo’n link iets koopt, krijg ik een kleine vergoeding en het kost jou niets. Zo kan ik jou wekelijks voorzien van nieuwe Inspiratie op het gebied van Rust, Zelfvertrouwen of Blijdschap.